Mε βασικό στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας των ελληνικών επιχειρήσεων για την αύξηση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας το ΕΠΑνΕΚ έθεσε στρατηγικούς τομείς προτεραιότητας όπως τουρισμός, ενέργεια, αγρο-διατροφή, περιβάλλον, εφοδιαστική αλυσίδα, τεχνολογίες πληροφορικής & επικοινωνιών, υγεία και φαρμακευτική βιομηχανία, δημιουργικές και πολιτιστικές βιομηχανίες, υλικά – κατασκευές.

Στο πλαίσιο της Έρευνας για την Καινοτομία, με αναφορά στην τριετία 2014-2016, το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης εξέτασε την ενίσχυση των τομέων αυτών από τις ελληνικές καινοτόμες επιχειρήσεις ως αποτέλεσμα των καινοτομικών δραστηριοτήτων που εφαρμόζουν στην επιχειρηματικότητα. Οι δραστηριότητες των επιχειρήσεων συντελούν στην ενίσχυση/ανάπτυξη υφιστάμενων ή/και νέων ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων της Χώρας και των Περιφερειών της.

Οι καινοτομικές δραστηριότητες των επιχειρήσεων αφορούν την ανάπτυξη καινοτομιών προϊόντος ή/και διαδικασίας και περιλαμβάνουν όλους τους τύπους δραστηριοτήτων Έρευνας και Ανάπτυξης (Ε&Α), καθώς και την αγορά μηχανημάτων, εξοπλισμού, κτιρίων, λογισμικού και αδειών. Στις καινοτομικές δραστηριότητες συμπεριλαμβάνονται επίσης οι τεχνολογικές εργασίες, οι εργασίες ανάπτυξης, ο σχεδιασμός, η κατάρτιση και η προώθηση προϊόντων, υπό την προϋπόθεση ότι πραγματοποιούνται με σκοπό την ανάπτυξη ή/και την εφαρμογή μίας καινοτομίας προϊόντος ή διαδικασίας.

Όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα της έρευνας, οι καινοτομικές δραστηριότητες των ελληνικών καινοτόμων επιχειρήσεων συνέβαλαν κατά πρώτο λόγο στην ενίσχυση της «Αγρο-Διατροφής & Βιομηχανίας Τροφίμων» σε ποσοστό 21,7% των επιχειρήσεων με καινοτομία προϊόντος ή/και διαδικασίας. Ακολουθούν ο τομέας των «Τεχνολογιών Πληροφορικής & Επικοινωνιών» με ποσοστό 19,3%, τα «Υλικά – Κατασκευές» με 17,7% και ο τομέας των «Μεταφορών & Εφοδιαστικής Αλυσίδας»  με 16,1%. Οι υπόλοιποι τομείς καταγράφουν ποσοστά κάτω του 10% των επιχειρήσεων με καινοτομία προϊόντος ή/και διαδικασίας.

Με αναφορά στον τύπο καινοτομίας που εισήγαγαν οι ελληνικές επιχειρήσεις κατά την τριετία 2014-2016, παρατηρείται πως ο τομέας της «Αγρο-διατροφής & Βιομηχανίας Τροφίμων» ενισχύεται κυρίως από τις επιχειρήσεις που εισήγαγαν καινοτόμα αγαθά, σε ποσοστό 32,4% των επιχειρήσεων με καινοτομία προϊόντος σε αγαθά. Σημαντική είναι η συμβολή αυτών των επιχειρήσεων και στον τομέα των «Υλικών – Κατασκευών» σε ποσοστό 21,7%. Ως προς τις επιχειρήσεις που εισήγαγαν καινοτόμες υπηρεσίες, αυτές συμβάλουν κατά κύριο λόγο στην ενίσχυση του τομέα των «Τεχνολογιών Πληροφορικής & Επικοινωνιών» σε ποσοστό 23,5% όπως και στην ενίσχυση των «Μεταφορών & Εφοδιαστικής Αλυσίδας» σε ποσοστό 20,9% των επιχειρήσεων με καινοτομία προϊόντος σε υπηρεσίες. Τέλος, οι επιχειρήσεις που κατά την τριετία 2014-2016 εισήγαγαν καινοτομίες διαδικασίας συνέβαλαν κατά πρώτο λόγο στην ενίσχυση του τομέα της «Αγρο-διατροφής & Βιομηχανίας Τροφίμων» σε ποσοστό 21,7% και ακολούθως στην ενίσχυση των «Τεχνολογιών Πληροφορικής & Επικοινωνιών» σε ποσοστό 19,4% των επιχειρήσεων με καινοτομία διαδικασίας. Σημαντική συμβολή αυτών των επιχειρήσεων καταγράφεται και στον τομέα των «Μεταφορών & Εφοδιαστικής Αλυσίδας», σε ποσοστό 17,5%, όπως και στον τομέα των «Υλικών-Κατασκευών» σε ποσοστό 17,3%.

Η συμβολή των ελληνικών καινοτόμων επιχειρήσεων στους επιλεγμένους στρατηγικούς τομείς παρουσιάζει ενδιαφέρον και σε κλαδικό επίπεδο, έχοντας ως αναφορά τον πρωτεύοντα κλάδο οικονομικής δραστηριότητας των επιχειρήσεων.

Στον κλάδο της Μεταποίησης κυριαρχεί ο τομέας της «Αγρο-διατροφής & Βιομηχανίας Τροφίμων» με ποσοστό 38,3% των καινοτόμων επιχειρήσεων του κλάδου. Ακολουθεί ο τομέας των «Υλικών-Κατασκευών» με ποσοστό 34,8%. Μικρότερη είναι η συμβολή των επιχειρήσεων του κλάδου στους τομείς των «Τεχνολογιών Πληροφορικής & Επικοινωνιών» (7,9%) όπως και στον τομέα του «Πολιτισμού, Τουρισμού, Πολιτιστικών & Δημιουργικών Βιομηχανιών» (7,1%), οι οποίοι ωστόσο διατηρούν μία διακριτή θέση. Οι υπόλοιποι στρατηγικοί τομείς ενισχύονται από τις καινοτόμες επιχειρήσεις του κλάδου σε ποσοστά κάτω του 5%.

 

Τομείς που ενισχύονται από τις καινοτομίες προϊόντος ή/και διαδικασίας των επιχειρήσεων του κλάδου «Μεταποίησης»

 

Αναλύοντας περαιτέρω τον κλάδο της Μεταποίησης, διαπιστώνεται πως ο τομέας της «Αγρο-διατροφής & Βιομηχανίας Τροφίμων» ενισχύεται κατά κύριο λόγο από τον επιμέρους κλάδο των «Τροφίμων – Ποτών – Καπνού». Ως προς τον τομέα των «Υλικών – Κατασκευών», αυτός ενισχύεται σε σημαντικό ποσοστό σχεδόν από το σύνολο των επιμέρους κλάδων της Μεταποίησης. Τα μεγαλύτερα ποσοστά καταγράφονται στον επιμέρους κλάδο των «Βασικών Μετάλλων – Μη μεταλλικών ορυκτών» όπου το 86,2% των καινοτόμων επιχειρήσεων του κλάδου ενισχύει τον τομέα των «Υλικών – Κατασκευών» και στον επιμέρους κλάδο των «Μεταλλικών, Ηλεκτρονικών και Οπτικών προϊόντων κ.ά.» με ποσοστό 64,3%.

Οι «Τεχνολογίες Πληροφορικής & Επικοινωνιών» ενισχύονται κυρίως από τις καινοτομίες του κλάδου της «Κλωστοϋφαντουργίας / Ένδυσης / Δέρματος» σε ποσοστό 14,5% των καινοτόμων επιχειρήσεων του κλάδου και έπειτα από τον κλάδο της «Ξυλείας – Χαρτοποιίας – Εκτυπώσεων» σε ποσοστό 11,2%. Ο τομέας του «Πολιτισμού, Τουρισμού, Πολιτιστικών & Δημιουργικών Βιομηχανιών» ενισχύεται από τις καινοτομίες των επιχειρήσεων της «Κλωστοϋφαντουργίας / Ένδυσης / Δέρματος», σε ποσοστό 33,3% και από αυτές των επιχειρήσεων της «Ξυλείας – Χαρτοποιίας – Εκτυπώσεων» σε ποσοστό 25% των καινοτόμων επιχειρήσεων του κλάδου.

Με αναφορά στους υπόλοιπους στρατηγικούς τομείς, αξιοσημείωτα ποσοστά καταγράφονται για τον τομέα των «Βιοεπιστημών, Υγείας & Φαρμάκων», ο οποίος ενισχύεται από το 19,1% των καινοτόμων επιχειρήσεων του κλάδου «Πετρελαίου – Χημικών, Φαρμακευτικών και Πλαστικών προϊόντων» και από το 11,2% των καινοτόμων επιχειρήσεων του κλάδου «Επίπλων, λοιπών ειδών μεταποίησης / Επισκευής – Εγκατάστασης μηχανημάτων & εξοπλισμού».

Οι καινοτομίες προϊόντος ή/και διαδικασίας στον κλάδο του Χονδρικού Εμπορίου ενισχύουν κυρίως τρεις στρατηγικούς τομείς: τις «Μεταφορές & Εφοδιαστική Αλυσίδα» με ποσοστό 21%, τις «Τεχνολογίες Πληροφορικής & Επικοινωνιών» με 20,3% και την «Αγρο-διατροφή & Βιομηχανία Τροφίμων» με 20,2% των καινοτόμων επιχειρήσεων του κλάδου. Σημαντική είναι η συμβολή τους και στον τομέα των «Βιοεπιστημών, Υγείας & Φαρμάκων», ο οποίος ενισχύεται από το 14% των καινοτόμων επιχειρήσεων και ακολούθως στον τομέα των «Υλικών – Κατασκευών» σε ποσοστό 9%.

Τομείς που ενισχύονται από τις καινοτομίες προϊόντος ή/και διαδικασίας των επιχειρήσεων του κλάδου «Χονδρικού Εμπορίου»

Αναλύοντας περαιτέρω τον κλάδο του Χονδρικού Εμπορίου διαπιστώνεται πως η ενίσχυση του τομέα των «Μεταφορών & Εφοδιαστικής Αλυσίδας» προέρχεται σχεδόν από όλους τους επιμέρους κλάδους, με σημαντικότερα ποσοστά να καταγράφονται στον κλάδο των «Τροφίμων – Ποτών – Καπνού» με 35,8%, στον κλάδο των «Καυσίμων – Χημικών» με 32,2% και στο «Εμπόριο άλλων ειδών» με 24,6% των καινοτόμων επιχειρήσεων. Με αναφορά στον τομέα των «Τεχνολογιών Πληροφορικής & Επικοινωνιών», η μεγαλύτερη συμβολή προέρχεται από τις καινοτόμες επιχειρήσεις του κλάδου «Ένδυσης – Υπόδησης – Αξεσουάρ», σε ποσοστό 65,9% κι ακολουθεί ο κλάδος των «Επίπλων – Ηλεκτρικών – Οικιακού εξοπλισμού» με 38,7%. Η «Αγρο-διατροφή & Βιομηχανία τροφίμων» ενισχύεται κατά κύριο λόγο από τα «Τρόφιμα – Ποτά – Καπνός», σε ποσοστό 47,8% αλλά και από άλλους κλάδους με μικρότερη ωστόσο συμβολή.

Ως προς τους υπόλοιπους στρατηγικούς τομείς, αξιοσημείωτη είναι η ενίσχυση του τομέα «Βιοεπιστημών, Υγείας & Φαρμάκων» από τον κλάδο των «Φαρμάκων – Καλλυντικών», με ποσοστό 64,4% των καινοτόμων επιχειρήσεων, των «Υλικών – Κατασκευών» από τον κλάδο των «Μετάλλων – Μηχανημάτων» με 46,7%, της «Ενέργειας» από τον κλάδο «Καυσίμων – Χημικών» με 25,3% και τέλος του τομέα «Περιβάλλοντος & Βιώσιμης Ανάπτυξης» από τις καινοτόμες επιχειρήσεις του «Εμπορίου άλλων ειδών» με 23,7% και των «Καυσίμων – Χημικών» με 20,7%.

 

Εξετάζοντας τον κλάδο της «Μεταφοράς & Αποθήκευσης», οι καινοτομίες των επιχειρήσεων συνεισφέρουν κατά κύριο λόγο στον αντίστοιχο τομέα σε ποσοστό 71,5%. Σε μικρότερο βαθμό ενισχύονται οι τομείς των «Τεχνολογιών Πληροφορικής & Επικοινωνιών» με ποσοστό 13,6% και του «Πολιτισμού, Τουρισμού, Πολιτιστικών & Δημιουργικών Βιομηχανιών» με 9,2% των καινοτόμων επιχειρήσεων του κλάδου.

Τομείς που ενισχύονται από τις καινοτομίες προϊόντος ή/και διαδικασίας των επιχειρήσεων του κλάδου «Μεταφορά & Αποθήκευση»

Τέλος, οι καινοτόμες επιχειρήσεις του κλάδου «Ενημέρωσης & Επικοινωνίας» συμβάλουν πρωτίστως στην ενίσχυση του τομέα «Τεχνολογιών, Πληροφορικής & Επικοινωνιών», με ποσοστό 73,8% του συνόλου των καινοτόμων του κλάδου. Άλλες επιχειρήσεις του κλάδου, με ποσοστό 17%, ενισχύουν τον τομέα του «Πολιτισμού, Τουρισμού, Πολιτιστικών & Δημιουργικών Βιομηχανιών».

Τομείς που ενισχύονται από τις καινοτομίες προϊόντος ή/και διαδικασίας των επιχειρήσεων του κλάδου «Ενημέρωση & Επικοινωνία»